26/02/2014

Ayaan Hirsi Ali

Yn ei hunangofiant, Infidel, mae Ayaan Hirsi Ali yn disgrifio ei magwraeth anodd yn Somalia, Sawdi Arabia, Ethiopia a Kenya. Torrwyd ei horganau rhywiol pan oedd yn ifanc (traddodiad cwbl ffiaidd a ddylid ei wahardd ymhob man), ac roedd yn amlwg yn gynnar iawn bod safle merched o fewn cymdeithas, a hyd yn oed o fewn ei theulu ei hun, yn israddol a dweud y lleiaf. Pan drefnwyd priodas ar ei rhan, fe benderfynodd ffoi i'r Iseldiroedd yn fuan wedyn.

Yn rhyfeddol, llwyddodd i ddod yn aelod seneddol yno, gan ymgyrchu a siarad yn gadarn yn erbyn y ffordd y mae menywod yn cael eu trin o fewn llawer o ddiwylliannau islamaidd. Fe gollodd ei ffydd yn raddol, ac mae bellach yn anffyddwraig o argyhoeddiad (11 Medi 2001 oedd y cadarnhad olaf iddi, mae'n debyg). Daeth i sylw'r byd ehangach yn fuan ar ôl iddi ysgrifennu ffilm fer gyda Theo van Gogh:


Llofruddwyd van Gogh gan eithafwr islamaidd, ac roedd nodyn ar y gyllell a ddefnyddiwyd yn bygwth lladd Hirsi Ali. Gorfu iddi guddio dan warchodaeth yr heddlu, yn debyg i Salman Rushdie adeg y fatwā enwog. Yn anffodus, gydag amser fe ddangosodd y llywodraeth yn glir nad oedd ganddynt rhyw lawer o amynedd gyda'r holl syrcas, ac fe benderfynodd symud i America, ble mae bellach yn gweithio i'r sefydliad ceidwadol yr American Enterprise Institute.

I raddau, mae'n ddigalon mai melin drafod asgell-dde sydd wedi cynnig lloches ddeallusol iddi. Ffeminydd yw Hirsi Ali yn anad dim byd arall, ond am ba bynnag reswm mae llawer iawn o ryffrydwyr gorllewinol wedi bod yn gyndyn iawn i'w chefnogi (ac, yn wir, wedi ei chondemnio fel islamoffôb). Rwyf wedi trafod y duedd hon o'r blaen: pryder cyfeiliornus llawer yw bod beirniadu misogynistiaeth o fewn islam yn hiliol neu'n imperialaidd, ac nad ein lle "ni" yw beirniadu. Mewn gwirionedd, wrth gwrs, mae gorfodi merched i briodi dieithriaid a rhwygo eu clitorisau i ffwrdd yn farbaraidd ym mhob achos, ac ni ddylai condemnio'r fath beth fod yn benderfyniad anodd i unrhyw ryddrydwr call. Fel y dywed Hirsi Ali ei hun,
I'm not being rightwing. The people who believe themselves to be on the left, and who defend the agents of Islam in the name of tolerance and culture, are being rightwing. Not just rightwing. Extreme rightwing. I don't understand how you can be so upset about the Christian right and just ignore the Islamic right. I'm talking about equality.
Er hyn, mae'n wir bod rhai o safbwyntiau Hirsi Ali yn rai cymharol asgell-dde. Er enghraifft, mae'n feirniadol o rai agweddau o gyfundrefnau budd-daliadau y gorllewin, gan honni eu bod yn annog mewnfudwyr i beidio chwilio am swydd a bod hynny yn ei dro yn eu rhwystro rhag cymhathu. Rwy'n anghytuno, ond fy mhwynt yw na ddylid gor-bwysleisio'r awgrym bod "brad" y chwith wedi'i gwthio i fynwes y dde. Mae'n ddynes ddeallus sy'n amlwg yn credu bod yr AEI yn gartref naturiol iddi. Ond mae'r chwith wedi colli cyfle trwy droi cefn arni, oherwydd dylai fod hen ddigon yn gyffredin rhyngddynt i gydweithio (er ei bod, am ba bynnag reswm, wedi priodi Niall Ferguson, sydd yn fy marn i yn ddyn ofnadwy).

Rwy'n argymell Infidel yn fawr. Mae llawer o'r hanes yn frawychus a digalon, ac mae'n bwysig ein bod yn ymgyfarwyddo â'r anghyfiawnderau yma. Wrth gwrs, y tristwch mwyaf yw nad yw hi'n eithriad: mae miliynau o ferched yn gorfod dioddef yr un peth yn union. Byddaf yn siwr o gael gafael ar ei hail gyfrol, Nomad, yn fuan iawn.

No comments:

Post a Comment